Epidemia cukrzycy
Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, która występuje, gdy trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny (hormonu regulującego poziom glukozy we krwi) lub jeżeli organizm nie jest w stanie właściwie wykorzystywać wytwarzanej insuliny. W ciągu ostatnich dziesięcioleci systematycznie rośnie liczba zachorowań na cukrzycę. Szacuje się, że w 2014 r. na cukrzycę chorowało na świecie 422 mln osób. W porównaniu do około 108 mln chorych w 1980 r. stanowi to niemal dwukrotny wzrost wśród populacji dorosłych. W ciągu ostatnich dziesięciu lat rozpowszechnienie cukrzycy rosło szybciej w państwach o niskich i średnich dochodach niż w krajach zamożnych.1
W Polsce, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ocenia odsetek ludności chorującej na cukrzycę na około 9,5%, co stanowi ponad 3,6 mln chorych.2
Nadwaga i otyłość sprzyjają rozwojowi cukrzycy1
Wzrost liczby zachorowań na cukrzycę typu 2 wiąże się z wzrostem ilości osób z nadwagą i otyłością. Nadmiar tkanki tłuszczowej, który odzwierciedla niewłaściwy sposób odżywiania i brak aktywności fizycznej są najsilniejszymi czynnikami ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, takie jak spożywanie dużej ilości nasyconych kwasów tłuszczowych i małej ilości błonnika zwiększa ryzyko nadwagi i otyłości. Najnowsze dowody naukowe sugerują również związek pomiędzy wysokim spożyciem słodzonych napojów a zwiększonym ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2.
Cukrzyca może uszkadzać wątrobę
Oba typy cukrzycy - typ 1 i 2, zaburzając metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów, prowadzą do powstania powikłań naczyniowych. Te szeroko znane powikłania powodują, że inne, w tym uszkodzenia wątroby, wymieniane są rzadko. Jednak upowszechnienie w diagnostyce testów laboratoryjnych oraz badań ultrasonograficznych zwiększyło znacznie częstość rozpoznawania współistnienia cukrzycy oraz zmian w funkcjonowaniu wątroby.3
Szacuje się, że cukrzyca w około 28-39% przypadków prowadzi do uszkodzenia wątroby. Występuje ono na skutek m. in.:3
- zaburzenia metabolizmu węglowodanów z nadmiernym gromadzeniem glikogenu,
- nieprawidłowego metabolizmu tłuszczów i nadmiernej ich kumulacji,
- patologii dotyczących pęcherzyka i dróg żółciowych.
Pewne grupy leków w zależności od dawki bądź wrażliwości osobniczej pacjenta mogą przyczyniać się do powstania żółtaczki, a niektóre doustne leki przeciwcukrzycowe mogą również uszkadzać wątrobę. Uszkodzenie hepatocytów może powstawać na drodze bezpośredniego, toksycznego działania leku na komórkę lub w wyniku wywołania cholestazy wewnątrzwątrobowej (zastoju żółci).3
Jednak najczęstszą przyczyną nieprawidłowych wyników badań laboratoryjnych sprawdzających funkcje wątroby u chorych na cukrzycę jest niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD), która bezpośrednio wiąże się z otyłością brzuszną, dyslipidemią (za wysokim stężeniem lipidów i lipoprotein we krwi) oraz zespołem metabolicznym.4
Czynniki ryzyka rozwoju stłuszczenia wątroby u chorych na cukrzycę4
Do najistotniejszych czynników ryzyka niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD) zalicza się: nadwagę, otyłość oraz zaburzenia lipidowe. Szacuje się, że u 70% osób cierpiących na cukrzycę typu 2 rozwija się któraś z postaci tej choroby. Większość chorych w chwili rozpoznania niealkoholowego stłuszczenia wątroby wśród objawów najczęściej wymienia zmęczenie i uczucie pełności w nadbrzuszu, a jedynym uchwytnym objawem przedmiotowym jest powiększenie wątroby.
Leczenie stłuszczenia wątroby w cukrzycy
U chorych na cukrzycę ze współistniejącą niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby zaleca się – w pierwszej kolejności – korektę zaburzeń lipidowych oraz pełną normalizację glikemii.4
Ważnym elementem terapii jest zapewnienie prawidłowej podaży witamin, głównie z grupy B oraz optymalną ilość pełnowartościowego białka zawierającego cholinę i metioninę, które wpływają m.in. na metabolizm fosfolipidów błon komórkowych.3
Istotną poprawę obserwowano u większości chorych w przypadku uzyskania redukcji masy ciała. Nie zaleca się jednak większej redukcji masy ciała niż 1600 g/tydzień lub obniżenie wagi o 10% w ciągu sześciu miesięcy.4
Autor: mgr farm. Katarzyna Wielgus
SAPL.PCH.17.08.1416
